ธรรมท่านสอนว่า พึงสละทรัพย์เพื่อรักษาอวัยวะ พึงสละอวัยวะเพื่อรักษาชีวิต พึงสละชีวิตเพื่อรักษาธรรม ธรรมก็คือ ศีล สมาธิ ปัญญา อันเป็นข้อปฏิบัติเพื่อให้ถึงความดับทุกข์

การบูชาพระรัตนตรัย คือ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ด้วยชีวิตนั้น หมายถึงการบูชาด้วยการปฏิบัติบูชา ก็คือการปฏิบัติไปตาม ศีล สมาธิ ปัญญา อันเป็นหนทางดับทุกข์นั่นเอง ถ้าเราปฏิบัติถึงจุดหนึ่ง จุดที่จะก้าวเข้าสู่อริยภูมิ เราจะเกิดสติปัญญาเห็นแจ้งชัดได้เองว่า ชีวิตของเรา แม้เราไม่สละบูชาธรรม มันก็ต้องตายอยู่แล้ว และตายตามกรรมของเรา ถ้าเรากล้าที่จะสละชีพบูชาธรรมได้ แสดงให้เห็นถึงจิตใจที่เด็ดเดี่ยวอาจหาญต่อความปฏิบัติเพื่อความดับทุกข์ ถ้าเราไม่สละชีพบูชาธรรม การปฏิบัติของเราก็ไม่มีทางพ้นทุกข์ เพราะความรักตัวกลัวตายมันคือกิเลส

ถ้าเราจะรักษาศีลให้บริสุทธิ์ เราก็ต้องปฏิบัติถึงขั้น ยอมตายก็ไม่ยอมทำผิดศีล ถ้าเราจะปฏิบัติให้เกิดสมาธิ ปัญญา อย่างหนักแน่นมั่นคงที่สามารถกำจัดกิเลสได้ เราก็ต้องปฏิบัติถึงขั้นกล้าสละชีพในการนั่งสมาธิอบรมปัญญา แม้พระพุทธองค์เอง ก็ทรงสละชีพบูชาธรรมมาก่อนในคืนที่พระองค์จะตรัสรู้ สติปัญญาย่อมมองเห็นร่างกายว่า ไม่มีสาระอันควรหวงแหน ยิ่งไปกว่าธรรมที่จะพึงรู้พึงเห็น ถ้าสละชีพบูชาธรรมไม่ได้ ก็เท่ากับยังรักตัวกลัวตาย จิตใจยังตกเป็นทาสของกิเลสอยู่ ก็ไม่มีวันจะพ้นทุกข์ได้

ดังนั้น ผู้ปฏิบัติธรรม เมื่อดำเนินไปถึงจุดที่จะพ้นทุกข์ มันหากเกิดสติปัญญากล้าหาญชาญชัยต่อแดนพ้นทุกข์ ไม่รักตัวกลัวตาย เพราะถึงอย่างไร ก็ต้องตายอยู่แล้ว จะสละตายเพื่อบูชาธรรมด้วยการปฏิบัติขั้นอุกฤษฏ์ คือเอาตายเข้าว่า ถ้าไม่ชนะกิเลสก็ยอมตาย ถ้าไม่ตายก็ต้องชนะกิเลส เช่นนี้ก็ยิ่งเป็นการเสียสละที่ยิ่งใหญ่ ถือเป็นการปฏิบัติบูชาอันยิ่งยวด เป็นการดีการชอบแท้

มันเป็นขั้นของการปฏิบัติธรรม ถ้าการปฏิบัติของเรายังอ่อนอยู่ มันก็ยังทำไม่ได้หรอก ไม่มีใครบังคับให้เราสละชีพบูชาธรรมได้ ต้องเป็นเราสมัครใจทำเอง จงทำเท่าที่กำลังสติปัญญาของเราจะสามารถทำได้ นั่นแหละ ถูกต้อง การสละชีพบูชาธรรม มันเป็นงานขั้นสุดท้ายที่จะเสร็จกิจ ถึงเวลามันหากเป็นเอง ไม่มีใครตายจริง ๆ เพราะการสละชีพบูชาธรรมหรอก แต่เป็นกิเลสนั่นแหละ ที่จะตาย ทุกคนยังต้องตายตามกรรมของตัวเองอยู่เหมือนเดิม ต่างกันแต่เพียงตายแล้วใครจะได้มรรคได้ผลหรือไม่ต่างหาก

 กราบขอบพระคุณหลวงพ่ออย่างสูงคะ

จิราภรณ์