๖๒.  อกฺโกจฺฉิ  มํ  อวธิ  มํ           อชินิ  มํ  อหาสิ  เม
         เย  จ  ตํ  อุปนยฺหนฺติ           เวรํ  เตสํ  น  สมฺมติ.       

        ผู้ใด  ผูกอาฆาตว่า  เขาได้ด่าเรา  ได้ฆ่าเรา  ได้ชนะเรา  ได้ลัก
        ของของเรา  ดังนี้  เวรของผู้นั้นย่อมไม่ระงับ.
        (พุทฺธ)                                        ขุ.  ธ.  ๒๕/๑๕.

๖๓.  อกฺโกจฺฉิ  มํ  อวธิ  มํ           อชินิ  มํ  อหาสิ  เม
        เย  จ  ตํ  นูปนยฺหนฺติ          เวรํ  เตสูปสมฺมติ.   

        ผู้ใดผูกอาฆาตว่า  เขาได้ด่าเรา  เขาได้ฆ่าเรา  ได้ชนะเรา  ได้ลัก
        ได้ลักของของเรา  ดังนี้  เวรของผู้นั้นย่อมระงับ.
        (พุทฺธ)                                        ขุ.  ธ.  ๒๕/๑๕.

๖๔.  อจฺจิ  ยถา  วาตเวเคน  ขิตฺตํ  
        อตฺถํ  ปเลติ  น  อุเปติ  สงฺขํ  
        เอวํ  มุนี  นามกายา  วิมุตฺโต 
        อตฺถํ  ปเลติ  น  อุเปติ  สงฺขํ.      

        เปลวไฟที่ถูกกำลังลมพัดดับวูบไป  ย่อมกำหนดนับไม่ได้ฉันใด,
        ผู้รู้พ้นไปแล้วจากนามกาย  ดับวูบไป  ย่อมกำหนดนับไม่ได้ฉันนั้น.
        (พุทฺธ)  ขุ.  สุ.  ๒๕/๕๓๙.                 ขุ.  จู.  ๓๐/๑๓๖.

๖๕.  อินฺทฺริยานิ  มนุสฺสานํ                หิตาย  อหิตาย  จ
        อรกฺขิตานิ   อหิตาย                  รกฺขิตานิ  หิตาย  จ.   

        อินทรีย์ของมนุษย์มีอยู่เพื่อประโยชน์  และมิใช่ประโยชน์  คือ
        ที่ไม่รักษา  ไม่เป็นประโยชน์,  ที่รักษา  จึงเป็นประโยชน์.
        (ปาราสริยเถร)                                        ขุ.  เถร.  ๒๖/๓๗๒.

๖๖.  ตสฺมา  หิ  ปณฺฑิโต  โปโส            สมฺปสฺสํ  อตฺถมตฺตโน
        โลภสฺส  น  วสํ  คจฺเฉ                   หเนยฺย  ทิสกํ  มนํ.  

         ผู้เป็นบัณฑิต  เมื่อเล็งเห็นประโยชน์ตน  ไม่พึงลุอำนาจของ
         โลภะ  พึงกำจัดน้ำใจที่ละโมภเสีย.
         (พุทฺธ)                                                ขุ.  ชา.  ปกิณฺณก.  ๒๗/๓๙๖.

๖๗.  นกฺขตฺตํ  ปฏิมาเนนฺตํ                       อตฺดถ  พาลํ  อุปจฺจคา   
        อตฺโถ  อตฺถสฺส  นกฺขตฺตํ                   กึ  กริสฺสนฺติ  ตารกา.  

        ประโยชน์ได้ล่วงเลยคนเขลาผู้มัวถือฤกษ์อยู่,   ประโยชน์เป็นฤกษ์
        ของประโยชน์  ดวงดาวจักทำอะไรได้.
         (โพธิสตฺต)                                        ขุ.  ชา.  เอก.  ๒๗/๑๖.

๖๘.  น  สาธุ  พลวา  พาโล              สาหสํ  วินฺทเต  ธนํ
        กนฺทนฺตเมตํ  ทุมฺเมธํ                กฑฺฒนฺติ  นิรยํ  ภุสํ.     

        คนเขลา  มีกำลัง  หาทรัพย์อย่างผลุนผลัน  ไม่ดี,  นายนิรยบาล
        ย่อมฉุดคนโง่มีปัญญาทรามผู้คร่ำครวญอยู่นั้น  ไปสู่นรกอันร้ายกาจ.
        (มโหสถโพธิสตฺต)                                ขุ.  ชา.  วีส.  ๒๗/๔๒๕.

๖๙.  ปญฺจ  กามคุณา  โลเก               มโนฉฏฺฐา  ปเวทิตา
        เอตฺถ  ฉนฺทํ  วิราชิตฺวา                เอวํ  ทุกฺขา  ปมุจฺจติ.     

        กามคุณ  ๕  ในโลก  มีใจเป็นที่  ๖  อันท่านชี้แจงไว้แล้ว,  บุคคล
        คลายความพอใจในกามคุณนี้แล้ว   ย่อมพ้นจากทุกข์ได้อย่างนี้.
        (พุทฺธ)                                                สํ.  ส.  ๑๕/๒๓.

๗๐.  ปรทุกฺขูปธาเนน                 โย  อตฺตโน  สุขมิจฺฉติ
         เวรสํสคฺคสํสฏฺโฐ                เวรา  โส  น  ปริมุจฺจติ.          

         ผู้ใด  ต้องการสุขเพื่อตน   ด้วยการก่อทุกข์แก่ผู้อื่น,  ผู้นั้น
         ชื่อว่า  พัวพันไปด้วยเวร  ย่อมไม่พ้นจากเวร.
         (พุทฺธ)                                                ขุ.  ธ.  ๒๕/๕๓.

๗๑.  ปริตฺตํ  ทารุมารุยฺห                ยถา  สีเท  มหณฺณเว
         เอวํ  กุสีตมาคมฺม                  สาธุชีวีปิ  สีหติ.    

         คนเกาะไม้ฟืนเล็ก ๆ  พึงจมลงในทะเลฉันใด  คนมั่งมีอาศัยความ
         เกียจคร้านก็ล่มจมฉันนั้น.
         (วิมลเถร)                                                ขุ.  เถร.  ๒๖/๓๐๙.

๗๒.  พลํ  จนฺโท  พลํ  สุริโย        พลํ  สมณพฺราหฺมณา
         พลํ  เวลา  สมุทฺทสฺส          พลาติพลมิตฺถิโย.      

         พระจันทร์  พระอาทิตย์  สมณพราหมณ์  และฝั่งทะเล  ต่างก็
         มีกำลัง,  แต่สตรีมีกำลังยิ่งกว่ากำลัง  (เหล่านั้น).
         (มหาชนก)                                        ขุ.  ชา.  นวก.  ๒๗/๒๖๑.

๗๓.  พหูนํ  วต  อตฺถาย                อุปฺปชฺชนฺติ  ตถาคตา    
         อิตฺถีนํ  ปุริสานญฺจ                เย  เต   สาสนการกา.      

          พระตถาคตเจ้าย่อมเกิดขึ้น   เพื่อประโยชน์แก่คนหมู่มาก  คือ
          สตรีและบุรุษผู้ทำตามคำสอน.
          (วงฺคีสเถร)                                        ขุ.  เถร.  ๒๖/๔๓๗.

   
๗๔.  ยตฺถ  โปสํ  น  ชานนฺติ          ชาติยา  วินเยน  วา
         น   ตตฺถ  มานํ  กยิราถ          วสํ  อญฺญาตเก  ชเน.
       

         ในที่ใด  ยังไม่รู้จักคนโดยกำเนิดหรือโดยขนบประเพณี  เมื่ออยู่
         ในที่นั้น  หมู่คนที่ยังไม่รู้จักกัน  ไม่ควรทำความถือตัว.
         (มหาททฺทรโพธิสตฺต)                        ขุ.  ชา.  จตุกฺก.  ๒๗/๑๓๑.

๗๕.  เย  จ  กาหนฺติ  โอวาทํ        นรา  พุทฺเธน  เทสิตํ
         โสตฺถึ  ปรํ  คมิสฺสนฺติ          วลาเหเนว  วาณิชา      

         คนใด  จัดทำตามโอวาทที่ผู้รู้แสดงแล้ว  คนนั้นจักถึงฝั่งที่สวัสดี
         เหมือนพ่อค้าถึงฝั่งที่สวัสดีเพราะม้าวลาหก.
         (พุทฺธ)                                                ขุ.  ชา.  ทุก.  ๒๗/๗๑.

๗๖.  เย  วุฑฺฒมปจายนฺติ                นรา  ธมฺมสฺส  โกวิทา    
        ทิฏฺเฐ   ธมฺเม  จ  ปาสํสา          สมฺปราโย  จ  สุคฺคติ.     

        คนรู้จักขนบธรรมเนียม  ย่อมยำเกรงผู้เฒ่าผู้แก่  ในชาตินี้ก็มีผู้
        สรรเสริญ  ชาติหน้าก็ไปดี. 
        (พุทฺธ)                                                ขุ. ชา  เอก.  ๒๗/๑๒.

๗๗.  รูปา  สทฺทา  คนฺธา  รสา         ผสฺสา  ธมฺมา  จ  เกวลา
         เอตํ  โลกามิสํ โฆรํ                   เอตฺถ  โลโก  วิมุจฺฉิโต.
        

         รูป  เสียง  กลิ่น  รส  ผัสสะ   และธรรมารมณ์นั้น  ล้วนเป็น
         โลกามิสอันร้ายกาจ,  สัตวโลกหมกมุ่นอยู่ในอารมณ์เหล่านี้.
         (พุทฺธ)                                                สํ.  ส.  ๑๕/๑๖๖.

๗๘.  วิเทสวาสํ  วสโต                ชาตเวทสเมนปิ
         ขมิตพฺพํ  สปญฺเญน            อปิ   ทาสสฺส  ตชฺชิตํ.      

         แม้มีปัญญารุ่งโรจน์อย่างไฟ   เมื่อยู่ในต่างประเทศก็ควรอดทน
         คำขู่เข็ญแม้ของทาส.
         (มหาททฺทรโพธิสตฺต)                        ขุ.  ชา.  จตุกฺก.  ๒๗/๑๓๑.