๔๓.  อนวสฺสุตจิตฺตสฺส          อนนฺวาหตเจตโส
         ปุญฺญปาปปหีนสฺส       นตฺถิ  ชาครโต  ภยํ.         

         ผู้มีจิตอันไม่ชุ่มด้วยราคะ  มีใจอันโทสะไม่กระทบแล้ว  มีบุญ
         และบาปอันละได้แล้ว  ตื่นอยู่  ย่อมไม่มีภัย.
         (พุทฺธ)                               ขุ.  ธ.  ๒๕/๒๐.

๔๔.  กุมฺภูปมํ  กายมิมํ  วิทิตฺวา
         นครูปมํ  จิตฺตมิทํ  ถเกตฺวา
         โยเธถ  มารํ  ปญฺญาวุเธน
         ชิตญฺจ  รกฺเข  อนิเวสโน  สิยา.        

          บุคคลรู้กายนี้ที่เปรียบด้วยหม้อ  กั้นจิตที่เปรียบด้วยเมืองนี้แล้ว
          พึงรบมารด้วยอาวุธคือปัญญา  และพึงรักษาแนวที่ชนะไว้  ไม่พึง
          ยับยั้งอยู่.
          (พุทฺธ)                               ขุ.  ธ.  ๒๕/๒๐.

๔๕.  จิตฺเตน  นียติ  โลโก          จิตฺเตน  ปริกสฺสติ
         จิตฺตสฺส  เอกธมฺมสฺส         สพฺเพว  วสมนฺวคู.        

          โลกถูกจิตนำไป  ถูกจิตชักไป,  สัตว์ทั้งปวงไปสู่อำนาจแห่ง
          จิตอย่างเดียว.
          (พุทฺธ)                               สํ.  ส.  ๑๕/๕๔.

๔๖.  ตณฺหาธิปนฺนา  วตฺตสีลพทฺธา
        ลูขํ  ตปํ  วสฺสสตํ  จรนฺตา
        จิตฺตญฺจ  เนสํ  น  สมฺมา  วิมุตฺตํ
        หีนตฺตรูปา  น  ปารงฺคมา  เต.       

        ผู้ถูกตัณหาครอบงำ  ถูกศีลพรตผูกมัด  ประพฤติตบะอัน
        เศร้าหมองตั้งร้อยปี,  จิตของเขาก็หลุดพ้นด้วยดีไม่ได้.  เขามีตนเลว
        จะถึงฝั่งไม่ได้.
        (พุทฺธ)                                 สํ.  ส.  ๑๕/๔๐

๔๗.  ทุนฺนิคฺคหสฺส  ลหุโน        ยตฺถ  กามนิปาติโน
         จิตฺตสฺส  ทมโถ  สาธุ       จิตฺตํ  ทนฺตํ  สุขาวหํ.        

          การฝึกจิตที่ข่มยาก  ที่เบา  มักตกไปในอารมณ์ที่น่าใคร่  เป็น
          ความดี,  (เพราะว่า)  จิตที่ฝึกแล้ว  นำสุขมาให้.
          (พุทฺธ)                                ขุ.  ธ.  ๒๕/๑๙.

๔๘.  ปทุฏฺฐจิตฺตสฺส  น  ผาติ  โหติ
         น  จาปิ  นํ  เทวตา  ปูชยนฺติ
         โย  ภาตรํ  เปตฺติกํ  สาปเตยฺยํ
         อวญฺจยี ทุกฺกฏกมฺมการี.        

          ผู้ใดทำกรรมชั่ว  ล่อลวงเอาทรัพย์สมบัติพี่น้องพ่อแม่  ผู้นั้นมีจิต
          ชั่วร้าย  ย่อมไม่มีความเจริญ  แม้เทวดาก็ไม่บูชาเขา.
          (นทีเทวตา)                           ขุ.  ชา.  ติก.  ๒๗/๑๒๐.

๔๙.  ภิกฺขุ  สิยา  ฌายิ  วิมุตฺตจิตฺโต
         อากงฺเข  เว  หทยสฺสานุปตฺตึ
         โลกสฺส  ญตฺวา  อุทยพฺพยญฺจ
         สุเจตโส  อนิสฺสิโต  ตทานิสํโส.         

         ภิกษุเพ่งพินิจ  มีจิตหลุดพ้น  รู้ความเกิดและความเสื่อมแห่ง
         โลกแล้ว  มีใจดี  ไม่ถูกกิเลสอาศัย  มีธรรมนั้นเป็นอานิสงส์  พึงหวัง
         ความบริสุทธิ์แห่งใจได้.
         (เทวปุตฺต)                                 สํ.  ส.  ๑๔/๗๓.

๕๐.  โย  อลีเนน  จิตฺเตน         อลีนมนโส  นโร
         ภาเวติ  กุสลํ  ธมฺมํ         โยคกฺเขมสฺส  ปตฺติยา
         ปาปุเณ  อนุปุพฺเพน        สพฺพสํโยชนกฺขยํ.        

          คนใดมีจิตไม่ท้อถอย  มีใจไม่หดหู่  บำเพ็ญกุศลธรรม  เพื่อ
          บรรลุธรรมที่เกษมจากโยคะ  พึงบรรลุธรรมเป็นที่สิ้นสังโยชน์ทั้งปวงได้.
          (พุทฺธ)                                       ขุ.  ชา.  เอก.  ๒๗/๑๘.

๕๑.  สุทุทฺทสํ  สุนิปุณํ            ยตฺถ  กามนิปาตินํ
        จิตฺตํ  รกฺเขถ  เมธาวี       จิตฺตํ  คุตฺตํ  สุขาวหํ.        

          ผู้มีปัญญา  พึงรักษาจิตที่เห็นได้ยากนัก  ละเอียดนัก  มักตกไป
          ในอารมณ์ที่น่าใคร่,  (เพราะว่า)  จิตที่คุ้มครองแล้ว  นำสุขมาให้.
          (พุทฺธ)                                        ขุ.  ธ.  ๒๕/๑๙.